در سپتامبر سال 2016 مارک منسون دومین کتاب خود را منتشر کرد؛ «هنر ظریف بی خیالی». یک ماه بعد یعنی در اکتبر 2016، کتاب هنر ظریف بی خیالی در ردۀ ششم پرفروش ترین کتاب های نیویورک تایمز بود و در ژوئیۀ 2017 در صدر لیست پرفروش ترین ها قرار گرفت. تا سال 2020 در حدود سیزده میلیون نسخه از این کتاب فروش رفته است.
چه چیزی باعث شد تا دومین کتاب مارک منسون، نویسنده و وبلاگ نویس آمریکایی تا این اندازه در سرتاسر جهان میان مردم محبوب شود؟
مارک منسون نویسنده و وبلاگ نویسی است که حتی تحصیلات مرتبط با نویسندگی یا روان شناسی نیز ندارد اما نوشته هایش صمیمانه و در اغلب اوقات بسیار رک گویانه است و به طور ظریف و موشکافانه ای از زندگی و روحیات انسان ها سخن می گوید.
کتاب های منسون جزو دستۀ کتاب های خودیاری است.
کتاب های خودیاری اغلب توسط متخصصان و روان شناسان جزو روان شناسی زرد محسوب می شوند؛ به این معنی که فاقد ارزشمندی علمی بوده و بهتر است مردم به عنوان انگیزه دهنده به آن ها نگاه کنند نه درمان کننده.
به طور معمول کتاب های خودیاری ساختار مشابهی دارند؛ با شعارهای پرطمطراق «تو شکست ناپذیری»، «از تو فقط یک نسخه هست؛ برو جلو»، «فقط فکر کن تا به دستش بیاری» و … هیجان و گاه انگیزه های کاذب به مخاطبان خود می دهند و در مقطعی آن ها را به تحرک وا می دارند و حسابی سروصدا به پا می کنند اما به‌محض فرونشستن موج هیجانات، مخاطبان این کتاب ها دوباره به واقعیت های زندگی خود و اندوه و ناکامی هایشان باز می گردند.
هنر ظریف بی خیالی نیز یکی از همین کتاب های خودیاری است اما با نگرش و ساختاری کاملاً متفاوت. کتاب هنر ظریف بی خیالی به جلو پیش رفتن، خیزش و شکست ناپذیری را نمی آموزد؛ در این کتاب مخاطب ها با واقعیت ها رو به رو می شوند. در این کتاب شکست ها پذیرفته می شوند. در این کتاب افراد خودشان را در می یابند.
مارک منسون (Mark Manson)
مارک منسون (Mark Manson) 9 مارس 1984 (۱۹ اسفند ۱۳۶۲) در آستین تگزاس در ایالات متحده به دنیا آمد و در همان شهر بزرگ شد؛ سپس برای تحصیل به بوستون رفت و در سال 2007 در رشتۀ تجارت و روابط بین الملل از دانشگاه بوستون فارغ التحصیل شد. منسون در سال 2016 با فرناندا نوت (Fernanda Neute) ازدواج کرد.
مارک منسون در سال 2008 وبلاگی را راه‌اندازی کرد و نوشته هایش را در آنجا به اشتراک گذاشت که از آن استقبال بسیاری شد و مخاطبان زیادی پیدا کرد. سپس تصمیم گرفت با در پیش گرفتن فعالیت‌های فریلنسری و دورکاری، راهی سفر و جهانگردی شود. منسون حدود هفت سال به جهانگردی پرداخت و به بیش از شصت و پنج کشور سفر کرد.
تجربه های گشت و گذار منسون در سراسر دنیا و علاقۀ وی به مباحث روان شناسی باعث شد تا نوشته های منسون سبک و لحنی خودمانی و صمیمی داشته باشد و همچنین نسبت به نوشته های مشابه و هم رده اش از عمق و ظرافت روان شناختی بیش تری برخوردار باشد و مخاطبان بسیاری را جذب کند.
در سال 2011 مارک منسون تصمیم گرفت تا نخستین کتابش را چاپ کند.
این اثر که الگوها: جذب زنان با صداقت (Models: Attract Women Through Honesty) نام دارد، توسط خود منسون منتشر شد.
موضوع کتاب راهکارهایی است به مردان تا بتوانند با صداقت در رفتارهایشان با شریک عاطفی خود برخورد کنند و او را به دست بیاورند نه با نمایش رفتارهایی دروغین و نشان دادن کسی که خود واقعیشان نیستند.
البته کتاب الگوها با اقبالی مانند کتاب دوم منسون رو به رو نشد و پس از موفقیت و پرفروش شدن کتاب هنر ظریف بی خیالی بود که در سال 2017 این کتاب توسط ناشر اس ترالیایی، پن مک میلان (Pan Macmillan)، تجدید چاپ شد.
کتاب هنر ظریف بی خیالی
مارک منسون با نوشتن کتاب هنر ظریف بی خیالی به شهرت رسید. این کتاب روایتی است متفاوت از روایت های معمول کتاب های خودیاری.
ایدۀ نوشتن کتاب هنر ظریف بی خیالی زمانی به ذهن منسون خطور کرد که از مقالۀ هنر ظریف بی خیالی که در وبلاگش منتشر کرده بود استقبال پرشوری شد.
در این مقاله مارک منسون بی خیالی را به عنوان یک هنر برای دوام آوردن در زندگی و رسیدن به آرامش و شادی معرفی کرده بود.
پس از استقبال مخاطبان از این ایده، منسون تصمیم گرفت مقاله را گسترش دهد و به صورت یک کتاب برای مخاطبانش منتشر کند.
این تصمیم باعث شد تا کتاب هنر ظریف بی خیالی به یکی از پرفروش ترین کتاب های نیویورک تایمز تبدیل شود و در مدت کوتاهی به شصت زبان ترجمه شود.
استقبال زیاد مردم از این کتاب سبب شد تا نقدهای بسیاری توسط منتقدان دربارۀ این کتاب نوشته شود.
برخلاف کتاب های خودیاری که به طور معمول در زمرۀ کتاب های روان شناسی زرد دسته‌بندی می شوند این کتاب از جمله کتاب هایی بود که نظر مثبت بسیاری از منتقدان را به خود جلب کرد.
به طور معمول کتاب های خودیاری مردم را به مثبت اندیشی تشویق می کنند؛ به تلاش برای بهبود زندگی. شادی و خوشبختی در نگاه معمول خودیاری رسیدن به ثروت و جایگاه اجتماعی بالا و آسایش و رفاه است.
بی خیالی؟ رهایی از دغدغه‌ها؟ جایی در ادبیات معمول مثبت‌اندیشان و خودیاران معمول ندارد و تفاوت منسون درست در همین‌جا است.
برخلاف عادت معمول نویسندگان کتاب های خودیاری که خوشبختی را نداشتن دغدغه و مشکلات می دانند، مارک منسون بر این باور است که خوشبختی نداشتن مشکلات و سختی ها در زندگی نیست بلکه، خوشبختی توان حل کردن مشکلات است.
«زندگی به معنی دوری از شکست نیست، بلکه بهتر شدن در شکست خوردن است. در مورد دانستن همه چیز نیست بلکه راحت تر شدن در ندانستن همه چیز است.»
مارک منسون در کتاب هنر ظریف بی خیالی می کوشد تا به مخاطب بگوید بی خیالی به معنای بی توجهی و بی تفاوتی نسبت به مشکلات نیست.
بی خیالی مدنظر منسون یک فرایند آگاهانه است که انسان مدرن در عصر حاضر نیاز دارد به خوبی آن را بیاموزد. برای رهایی از ملغمۀ مشکلات بی شمار لازم است آگاهانه نسبت به برخی از آن ها بی خیال باشیم.
بی خیالی؛ هنری ظریف برای داشتن زندگی بهتر و با کیفیت تر
واقعیت این است که زندگی با فکر کردن ساخته نمی شود؛ مثبت اندیشی، فکر کردن به جایگاهی که در آینده خواهیم داشت و … همه و همه تنها زمانی منجر به موفقیت و خوشبختی ما خواهند شد که با واقع بینی به دل مشکلات و سختی های زندگی برویم و با آن ها رو به رو شویم.
مارک منسون در کتاب هنر ظریف بی خیالی به مخاطب می آموزد اگرچه ثروتمند شدن لذت بخش است اما فکر کردن به پول برای ما ثروت به وجود نمی آورد؛ «نابرده رنج گنج میسر نمی شود…» واقعیت زندگی است؛ چه به آن فکر بکنیم چه نکنیم سختی ها حقیقت زندگی هستند.
منسون دقیقاً برخلاف توصیه های معمول عمل می کند.
او نمی خواهد مخاطبان با نوعی مثبت نگری توخالی به مسائل و دشواری های زندگیشان نگاه کنند و فکر کنند فقط با اندیشیدن به مشکل حل شده می توان مشکلات را از سر راه برداشت یا بدون سختی کشیدن در مسیر رسیدن به موفقیت قدم خواهیم گذاشت.
او می خواهد به مخاطب خود نشان دهد خوشبختی زمانی نیست که انسان به موفقیت دست پیدا می کند، خوشبختی زمانی است که برای رسیدن به موفقیت صرف می شود؛ زمانی است که برای حل کردن مشکلاتمان تلاش می کنیم و در این راه تجربه های منحصر به فردی به دست می آوریم، با افراد زیادی آشنا می شویم، از اتفاقاتی که برایمان می افتد درس می گیریم و … .
منسون مدت زیادی را در سفر گذرانده است.
در این مدت طولانی او با مسائل و دشواری های بسیاری آشنا شده است؛ انسان های گوناگون، فرهنگ های مختلف، خواسته های متفاوت، راه و روش های مختلف زندگی، سختی های سفر و حضور در میان کسانی که گاهی هیچ اشتراکی با آن ها ندارد به جز انسان بودن.
تجربۀ این شیوۀ زندگی و علاقۀ منسون به روان شناسی و همچنین توانایی خوب او در انتقال این تجربه ها باعث شده کتاب هنر ظریف بی خیالی مخاطب را به شدت جذب کند و به نوعی هم زبانی و درک متقابل برساند.
نوشته های منسون در این کتاب دستورالعمل هایی برای شادی نیست.
او از تجربیات و دانش خود استفاده می کند تا به مخاطب بگوید چگونۀ یک فرد عادی با مشکلات و سختی های یک زندگی عادی می تواند خوشحال باشد و احساس خوشبختی کند.
چگونه با بی خیالی در پیش گرفتن خوشحال و خوشبخت باشیم
دنیای امروز ما به تدریج از ارزش های کهن و کلاسیک در حال فاصله گرفتن است و به مرور تبدیل می شود به دنیایی مدرن که شتاب یکی از ویژگی های مهم آن است.
شتاب برای تمام کردن تحصیلات، شتاب برای یافتن شغلی خوب، شتاب برای تشکیل خانواده، شتاب برای رسیدن به موقعیت های شغلی بالاتر، شتاب برای به دست آوردن درآمد بیشتر و … در نهایت شتاب برای مرگ چراکه دیگر کارمان در این دنیا تمام شده است؛ شتاب برای رسیدن به تصور زندگی خوب بدون اینکه بتوانیم از سال های زندگیمان روی زمین چیزی بفهمیم و لذتی ببریم.
در برابر این زندگی که شتابان در حال گذر است انسان های وابسته به ابعاد زمان و مکان نقص هایی دارند؛ نقص هایی به بزرگی زمان و مکان. انسان ها عمر محدودی دارند؛ توان جسمانی محدودی دارند؛ در یک زمان مشخص تنها در یک مکان می توانند حضور داشته باشند و فعالیت کنند؛ منابع اندکی در اختیار انسان هست و … .
نتیجۀ این کمبودها و نقص ها این است که انسان دچار نقصان است.
هیچ کمال مطلقی در این دنیا وجود ندارد و هیچ انسانی نمی تواند به نهایت کمال و رشد و وارستگی برسد؛ اما، همۀ انسان ها می توانند تلاش کنند. تلاش کنند تا به بهترین ها برسند.
و خوشبختی، تلاش برای رسیدن به خوشبختی است. تمرکز زیاد روی نداشته ها و تلاش بیش از حد برای رسیدن به آن ها باعث می شود تا رضایتمان از خودمان کاهش پیدا کند.
اگرچه دنیا از ما می خواهد به بهترین نسخۀ موجود در دنیا تبدیل شویم اما بهترین برای هر کس با توجه به ویژگی های منحصر به فرد هر انسان متفاوت است اگرچه رسیدن به بهترین برای همه یکسان است؛ پذیرش نقص ها ، سختی ها و تلاش برای حل مشکلات.
با وجود مسائل بی شمار دنیای کنونی بهترین راه حل برای مدیریت زمان و داشتن آرامش فکری نادیده گرفتن بسیاری از مسائل به صورت آگاهانه است.
بسیاری از موانع و مشکلاتی که در زندگی با آن ها دست و پنجه نرم می کنیم و درگیرشان هستیم یا قابلیت حذف شدن از زندگیمان را دارند یا می توانیم فکر کردن به آن ها را به زمانی دیگر موکول کنیم و در واقع اولویت را به مسائل مهم تری بدهیم.
با خواندن کتاب منسون می توانیم به این درک برسیم که بی خیالی وقتی آگاهانه به کار برود تبدیل می شود به هنری ظریف در جریان زندگی.
یکی دیگر از نکات برجستۀ کتاب منسون این است که ما و مشکلاتمان در دنیا تنها نیستیم.
در دنیا حدود هشت میلیارد انسان زندگی می کنند؛ از میلیاردرترین انسان ها تا فقیرترین‌ها.
در میان این همه انسان که هر کدام ده‌ها مشکل و سختی و مانع را در زندگیشان تجربه می کنند، چه قدر ممکن است مشکل ما تنها تجربۀ این مشکل در این دنیا باشد؟
اگرچه با پیدا شدن سروکلۀ یک مشکل در زندگیمان گمان می کنیم عذابی از این بالاتر برای هیچ انسان دیگری پیش نیامده، اما واقعیت این است که به ندرت پیش می آید مشکلی کاملاً منحصر به فرد باشد.
دانستن و پذیرفتن اینکه افراد بسیاری مانند ما تجربه های دشواری را از سر گذراندند یا درگیر آن هستند باعث می شود کم تر احساس تنهایی و بی‌پناهی بکنیم.
«هی مشکل، اگر دیگرانی توانسته اند تو را تحمل و حل بکنند، من هم می توانم!» و این یعنی امید و رضایت درونی.
مارک منسون یک روان شناس یا روانکاو نیست و در این حوزه نیز تحصیل نکرده است؛ اما نگرش موشکافانه اش به مسائل روز دنیا و انسان ها به همراه تجربیات شخصی اش در رسیدن به رضایت درونی و همچنین لحن خودمانی کتاب که حسی از صمیمیت میان نویسنده و مخاطب ایجاد می کند، باعث شده کتاب هنر ظریف بی خیالی رویکردی متفاوت و دل پسندتر نسبت به دیگر کتاب های خودیاری داشته باشد حتی با این وجود که به هیچ وجه یک کتاب علمی روانشناسی و خودشناسی نیست و ارجاعات علمی دقیقی در آن ارائه نشده است.
منسون توانسته نیاز انسان امروز را به‌درستی درک کند و چیزی را بگوید که واقعیت و حقیقت مورد نیاز امروز است نه هیجانات مقطعی و کاذب!
چکیدۀ هنر ظریف بی خیالی
دنیای امروز، دنیای دغدغه‌ها و مشکلات بی شمار است؛ اما ما انسان ها آن قدرها فرصت و توان نداریم تا برای تمام مسائل و دشواری ها انرژی صرف کنیم به همین خاطر باید بی خیال خیلی چیزها بشویم.
باید آگاهانه انتخاب کنیم تا بی خیال موارد کم اهمیت تر بشویم و زمان و انرژی خود را روی مهم ترین اولویت‌های زندگیمان بگذاریم و انتخاب ها و تصمیم های زندگیمان را متمرکزتر بکنیم.
هنر ظریف بی خیالی دربارۀ بی خیالی و بی توجهی نسبت به مسائل نیست بلکه دربارۀ بی توجهی به حواشی بیهودۀ زندگی و توجه به مسائل مهم زندگی است.
هنر ظریف بی خیالی در ایران
با استقبال مردم از کتاب دوم مارک منسون یعنی هنر ظریف بی خیالی، این کتاب به سرعت به زبان های گوناگونی ترجمه شد. در ایران نیز با ترجمۀ این کتاب، افراد بسیاری از آن استقبال کردن و هنر ظریف بی خیالی جزو کتاب های پرفروش سال ایران قرار گرفت.
به دلیل استقبال مردم از این کتاب، مترجمان و نشرهای گوناگونی ترجمۀ آن را روانۀ بازار کتاب کردند.
برخی از این ترجمه ها نتوانستند به خوبی مخاطب را جذب کنند و ترجمۀ درست و روانی ارائه نکردند به همین خاطر در اینجا با بررسی ترجمه های گوناگون از این کتاب و همچنین بررسی نظر خوانندگان کتاب، به معرفی بهترین ترجمه های این اثر می پردازیم.
در آغاز باید بدانیم که سبک و لحن نوشتار مارک منسون در کتاب هایش بسیار راحت و خودمانی است و حتی گاهی از الفاظ و عباراتی استفاده کرده که در ادبیات رسمی کمی بی ادبانه تلقی می شود.
به همین خاطر نشرها و مترجمانی که به صورت رسمی و با دریافت مجوز اقدام به انتشار این کتاب کرده‌اند در ترجمۀ این کتاب در عین وفاداری به محتوا و متن اصلی کتاب به ممیزی‌ها و سبک رسمی حاکم بر ادبیات خودمان نیز توجه کرده‌اند.
از میان ترجمه های رسمی و خوب از این کتاب با توجه به بررسی های انجام شده و نظرات خوانندگان ترجمه های زیر توصیه می شوند:
- هنر ظریف رهایی از دغدغه ها، میلاد بشیری، ناشر میلکان
- هنر ظریف بی خیالی، واحد ترجمۀ کلید آموزش، ناشر کلید آموزش
- هنر ظریف بی خیالی، رشید جعفرپور، ناشر کرگدن
آقای ارشاد نیکخواه نیز ترجمه ای از این کتاب ارائه کرده اند که یکی از وفادارانه ترین ترجمه های این کتاب به زبان فارسی است اما به دلیل رعایت نکردن ممیزی های صنعت نشر و مجوز نگرفتن، ترجمۀ ایشان از مبادی رسمی منتشر نشده است.
دیگر آثار مارک منسون
نخستین کتاب مارک منسون «الگوها: جذب زنان باصداقت» است که در سال 2011 منتشر شد.
کتاب بعدی او «هنر ظریف بی خیالی: رویکردی خلاف عقل برای داشتن یک زندگی خوب» است که معروف ترین اثر منسون نیز هست.
کتاب بعدی مارک منسون «اوضاع خیلی خرابه: کتابی دربارۀ امید» است که در سال 2019 منتشر شده است و در ایران نیز ترجمه شده است.
سخن پایانی
در دنیایی که موفقیت انسان ها را در گرو پول و شهرت و موقعیت اجتماعی می بینند و حتی سخنرانان انگیزشی نیز تلاش دارند تا انگیزه هایشان در جهت افزایش اعتبار اجتماعی و به دست آوردن پول برای رسیدن به خوشبختی باشد، مارک منسون بر خلاف آن ها سخن می گوید.
از نظر منسون رسیدن به ثروت و جایگاه بالا تنها عامل خوشبختی نیست.
انسان ها همواره غرق در نعمت و آرامش و سلامتی نیستند و اگر نتوانیم عامل اصلی شادی و آرامشمان را پیدا کنیم رسیدن به پول و مقام نیز نمی تواند ما را به انسانی خوشبخت تبدیل کند.
دنیای مدرن، دنیای عجله کردن برای رسیدن به موفقیت و شادی است در حالی که شادی را می توان در ورق زدن یک کتاب خوب پیدا کرد.
موفقیت می تواند ساختن یک لیوان از چوب و گل باشد. آرامش می تواند خندیدن از ته دل در کنار دوستانمان باشد که در شتاب و اضطراب امروزی آن ها را گم کرده ایم.
منسون در هنر ظریف بی خیالی به ما می آموزد گاهی لازم است آگاهانه بی خیال شویم تا بتوانیم شادتر و موفق تر باشیم.
در این مقاله از کافه کتابخوانی تلاش کردیم تا بررسی جامعی از کتاب هنر ظریف بی خیالی اثر مارک منسون داشته باشیم.
مارک منسون نویسنده ای است که بر خلاف سبک معمول کتاب های خودیاری می نویسد.
او در کتاب هایش کوشیده است تا خوشحالی واقعی را در جریان زندگی واقعی پیدا کند و به مخاطبانش نشان دهد.
